Geroofde koopvaardijschepen, Engelandvaarders, heldendaden of roemloos ten onder – NNPC werd vlak voor de tweede wereldoorlog opgericht en er is daarom een schat aan verhalen rond de vloot die we destijds verzekerde. Wat gebeurde er met ‘onze’ schepen, waar gingen ze heen en kwamen ze weer terug?
In deze serie artikelen duiken wij in de Databank Koopvaardijpersoneel 1940-1945 om te achterhalen wat er gebeurde.
Geroofde schepen
In dit tweede deel bekijken we de schepen die werden opgeëist door de bezetters. Soms ging het om vaartuigen die nog in de werf in aanbouw waren, soms boten die tot aan de Franse kust werden opgepikt. De Duitsers zetten deze schepen daarna in voor allerhande klussen: van trainingsdoeleinden tot transport. Ondanks het geweld dat zij te verduren kregen, waarbij ze zelfs regelmatig gezonken werden, zijn veel schepen uiteindelijk weer terechtgekomen bij hun rechtmatige eigenaar.
Baltic
Zo ligt het motorvrachtschip Baltic nog als nieuwbouwschip op de werf als Duitse troepen in mei 1940 Nederland binnenvallen. Zij nemen het vaartuig over en gebruiken het voor transport. Na twee jaar vaart de Baltic onder de Portugese kust nabij Setubal, als het door een Frans oorlogsschip wordt aangehouden en ingenomen. Zodra zij ontdekken dat het een Nederlandse coaster betreft, dragen zij hem over aan de Nederlandse overheid. De rest van de oorlogsjaren wordt het schip ingezet voor vrachtvervoer op de Middellandse Zee.
Cornelia B
De Cornelia B ligt er gedurende die tijd een heel stuk minder warmpjes bij. Aanvankelijk weet het schip in 1940 te ontsnappen naar Engeland, maar al op 14 juni wordt het tijdens een missie naar Bordeaux door Duitse troepen gekaapt en zijn bemanning vastgezet. De Kriegsmarine zet de Cornelia B daarna in als opleidingsschip in Kiel, in het noorden van Duitsland. In 1945 wordt het daar gezonken teruggevonden, gelicht en teruggesleept naar Rotterdam. Het schip wordt hersteld en weer in de vaart gebracht.
Frema
Het zeilvrachtschip Frema, bouwjaar 1924, valt na de capitulatie van Nederland in Duitse handen. Ook dit vaartuig komt in dienst bij de Kriegsmarine, die maar al te blij is met gratis schepen. Eerst onder de nieuwe naam ‘Vorpostenschiff VS 135’, later als ‘VS 95’. Na het einde van de oorlog wordt het schip teruggevonden en geretourneerd aan de oorspronkelijke eigenaar, Frederik de Jonge uit Groningen.
Regeja
Tot slot de turbulente geschiedenis van de coaster Regeja. Deze ligt in Marlaix met een lading kolen als de Duitsers Frankrijk binnenvallen. Het schip valt in vijandelijke handen en wordt in de jaren daarna ingezet voor ertsvervoer tussen Spanje en Frankrijk. Na de geallieerde invasie in juni 1944 wordt het schip door de Duitsers zelf tot zinken gebracht… Gelukkig duurt het niet lang voordat de Regeja wordt gelicht en naar Engeland overgebracht. Ook zij zien wel heil in een extra boot. Na reparatie wappert er weer Nederlandse vlag aan de stok en verricht het vaartuig tot het einde van de oorlog diensten voor de geallieerde machten.
Lees ook de rest van de serie ‘Onze vloot tijdens WO2’!
- Deel 1 – Operaties DYNAMO en NEPTUNE
- Deel 2 – Door de Duitsers in beslag genomen
- Deel 3 – Zware schade, gezonken schepen
- Deel 4 – Voedselhulp tijdens de hongerwinter